Biobased is geen oplossing — het is een illusie
Een goedbedoeld idee dat is uitgegroeid tot breed geaccepteerd wensdenken. Opgepakt door de grote industrie. Wat ooit begon als kleinschalig en integer alternatief, is nu het nieuwste decorstuk in de groene etalage van bedrijven die niet willen veranderen, maar wél goede sier willen maken.
Laten we daarom stoppen met biobased. Starten met circulair. En vooral: beginnen met biodivers.
Klinkt wat scherp? Hier mijn train of thought in de uitgebreide post 🧠
Het begon allemaal met een simpele tocht
Die begon tijdens een driedaagse trektocht over de Veluwe. Naast de wat verwilderde nieuwe natuur zag ik langzaam uitstervende productiebossen, zonder insecten, vlinders of vogels. Een ‘groene woestijn’ die, als we niet oppassen, steeds verder oprukt naast vergiftigde grond.
Ik realiseerde me: vroeger hadden we het over tropisch hardhout, nu over ‘duurzame bamboe’. Aardolieplastic is ineens ‘bioplastic’. Roofbouw heet nu ‘biobased sourcing’. De woorden veranderen, het systeem blijft. Onder het jasje van olifantsgras en maïszetmeel draait nog steeds dezelfde lineaire machine: sneller, groter, energie-intensiever en vol verborgen impact.
Tegelijkertijd ontstaan er overal bewonderenswaardige initiatieven. Designers, makers, startups: ze werken met mycelium, vlas, zeewier. Pioniers, gedreven door urgentie en creativiteit. Maar hun werk – hoe oprecht, mooi en belangrijk ook – kan het systeem niet dragen. Niet omdat het hen aan talent ontbreekt, maar omdat het systeem waarin ze proberen te veranderen dat simpelweg niet toestaat.
En precies daar zit het probleem
Zolang we deze projecten presenteren als ‘de toekomst’, geven we het oude systeem het perfecte alibi om door te gaan als altijd. Eén lamp van mycelium, één stoel van vlas: bewonderenswaardig, maar geen antwoord op een mondiale grondstoffenvraag die in de afgelopen halve eeuw is verdrievoudigd naar meer dan 100 gigaton per jaar. En waarvan nog geen 7% uit secundaire grondstoffen bestaat (Circularity Gap Report, 2024). Hergebruik en recycling nemen niet toe, maar af! Vaak niet omdat dit met huidige conventionele materialen technisch onmogelijk is, maar omdat we bijna alle materialen verlijmen, vermengen of behandelen met giftige coatings of verf om er een veilig, functioneel en aantrekkelijk product van te maken.
De magie van ‘biobased’ is geen magie. Het is marketing
Het klinkt als een toverspreuk: natuurlijke grondstoffen! CO₂-opslag! Maar als we niet oppassen, doet biobased meer kwaad dan goed: monoculturen, pesticiden, kunstmest, verwoeste ecosystemen, verlies van biodiversiteit, uitheemse soorten en invasieve exoten, verdringing van lokale gemeenschappen en vruchtbare landbouwgrond. Een groene façade op een grijs fundament.
Of het nu een multinational is of een sympathieke startup: als de oplossing alleen op kleine schaal werkt, of slechts een deel van het probleem oplost, dan is het geen oplossing voor een grootschalig probleem.
Wat dan wél helpt
Wat we nodig hebben is geen nieuw materiaal, maar een nieuw systeem:
- Radicaal minder spullen maken
- Ontwerpen voor hergebruik, onderhoud, modulariteit en extreem lange levensduur
- Werken met wat er al ís: uitsluitend hergebruikte materialen
- Geen verlijming, geen giftige coatings, geen verborgen impact
- En vooral: de natuur niet zien als grondstoffenvoorraad, maar als essentiële leefomgeving voor álle levensvormen
Biobased klinkt sympathiek, maar het lost het probleem niet op. Niet omdat natuurlijke materialen verkeerd zijn — integendeel — maar omdat ze worden ingezet binnen een lineair systeem dat tegen zijn grenzen aanbotst. Het zit niet in welk materiaal we gebruiken, maar in de schaal, het tempo en de lineaire logica van steeds meer, steeds sneller.
Zolang we geloven dat we dit systeem kunnen repareren met alternatieve grondstoffen, houden we de illusie in stand. Het is niet de vraag óf het misgaat — maar wanneer.
Als we überhaupt nog iets willen maken de komende jaren, laten we dan stoppen met biobased. Starten met circulair. En vooral: beginnen met biodivers. Let’s go!
zie hier de originele post op linkedin: https://www.linkedin.com/posts/rickporcelijn_stop-biobased-start-biodivers-biobased-is-activity-7338837589359026176-PAUk?utm_source=share&utm_medium=member_desktop&rcm=ACoAAADDD0gBODQqDNK-HjqLGCDJUSQz1hCdJTM
